Pierwszy raz w Polsce pacjenci zmagający się z agresywnymi chłoniakami mają szansę na leczenie zaawansowaną terapią CAR-T, która została w całości opracowana na rodzimym uniwersytecie. Zespół z Kliniki Hematologii, Terapii Komórkowych i Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu zrealizował pionierski program, oferując innowacyjną opcję leczenia osobom, które dotąd były poza zasięgiem refundowanych terapii. To przełom nie tylko dla pacjentów, ale i dla rozwoju krajowej medycyny.
Na czym polega terapia CAR-T i dlaczego to ważne?
Terapia CAR-T należy do najnowocześniejszych metod walki z nowotworami układu krwiotwórczego. W jej trakcie pobierane są limfocyty T od pacjenta, a następnie – za pomocą inżynierii genetycznej – komórki te zostają „przeprogramowane”, by rozpoznawały charakterystyczny marker (CD19) występujący na powierzchni komórek nowotworowych. Po namnażaniu w kontrolowanych warunkach, tak zmodyfikowana armia limfocytów wraca do organizmu chorego, by skuteczniej zwalczać nowotwór. Procedura jest skomplikowana, ale daje szansę osobom, dla których inne formy leczenia okazały się nieskuteczne.
Akademickie podejście – korzyści dla pacjenta i systemu
We Wrocławiu terapia została w całości przygotowana przez zespół naukowców i lekarzy, co stanowi ogromną przewagę nad komercyjnymi rozwiązaniami dostępnymi na rynku. Koszt wytworzenia leku jest przynajmniej trzykrotnie niższy, dzięki czemu terapia staje się realnie dostępna dla większej liczby pacjentów, także tych starszych czy z dodatkowymi schorzeniami, którzy dotąd byli wykluczeni z refundowanych programów. Dodatkowo, krótszy czas produkcji komórek CAR-T oznacza, że osoby wymagające pilnego leczenia mogą szybciej rozpocząć terapię.
Kulisy wdrożenia: współpraca i wsparcie finansowe
Realizacja tak złożonego projektu wymagała nie tylko zaangażowania naukowego, ale i solidnego zaplecza finansowego oraz organizacyjnego. Wsparcie zapewniła Agencja Badań Medycznych, a niezbędne środki udało się pozyskać także dzięki prywatnym darczyńcom. Kluczowe okazało się partnerstwo z Regionalnym Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Poznaniu, które zadbało o spełnienie surowych standardów produkcji i bezpieczeństwa stosowanych rozwiązań.
Bezpieczeństwo pacjentów pod ścisłą kontrolą
Z uwagi na specyfikę terapii CAR-T, każdy pacjent jest otoczony kompleksową opieką. Po podaniu zmodyfikowanych komórek konieczne jest dokładne monitorowanie reakcji organizmu – burzliwa odpowiedź immunologiczna może prowadzić do powikłań wymagających natychmiastowej interwencji lekarzy. Dlatego pacjenci pozostają pod czujnym nadzorem przez co najmniej cztery tygodnie po rozpoczęciu leczenia.
Kto może skorzystać i co dalej z programem?
Nowatorski program jest adresowany głównie do tych, którzy mierzą się z agresywnymi chłoniakami B-komórkowymi – to właśnie ten typ nowotworu najczęściej występuje wśród dorosłych Polaków. Plany na przyszłość są ambitne: zespół z Wrocławia chce rozszerzyć badania i terapię na kolejne grupy chorych, w tym dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną, pacjentów ze szpiczakiem mnogim oraz z glejakami.
Samodzielność naukowa i szansa dla polskiej biotechnologii
Stworzenie terapii CAR-T w murach uniwersytetu niesie dla polskiej medycyny kilka fundamentalnych korzyści. Po pierwsze, daje możliwość pełnej kontroli nad procesem produkcji i wdrażania leczenia, a tym samym szybkiego reagowania na potrzeby pacjentów oraz dostosowywania procedur do aktualnej wiedzy naukowej. Po drugie, efekty badań mogą zostać skomercjalizowane, co stworzy nowe perspektywy rozwoju kompetencji biotechnologicznych w kraju. Inicjatywa z Wrocławia może stać się wzorem dla innych ośrodków w Polsce.
Wprowadzenie terapii CAR-T przez wrocławski ośrodek akademicki to wydarzenie, które wyznacza nowe standardy leczenia agresywnych nowotworów krwi. To przełom zarówno z punktu widzenia skuteczności terapii, jak i dostępności leczenia, a także impuls do budowania niezależności i innowacyjności w polskiej medycynie. Rozpoczęty program daje realną nadzieję pacjentom, którzy do tej pory nie mieli szansy na nowoczesną terapię i tworzy solidne podstawy do dalszych przełomów w leczeniu chorób nowotworowych.
