Nasławice – niewielka wieś w sercu Dolnego Śląska – od lat przyciąga uwagę zarówno miłośników historii, jak i osób zainteresowanych wyjątkową architekturą. W miejscowości tej odnaleźć można nie tylko malownicze pejzaże, lecz przede wszystkim ruiny dawnego kościoła, będące trwałym śladem po burzliwej przeszłości regionu. To miejsce skrywa historię pełną zmian, konfliktów i pojednań, które przez wieki kształtowały życie mieszkańców oraz wygląd Nasławic.
Kamienne ruiny z duszą – co warto zobaczyć w Nasławicach?
W centrum miejscowości zachowały się pozostałości gotyckiego kościoła, wzniesionego w XIV wieku z ciemnego gabra. Zachwycające detale architektoniczne – gotyckie maswerki okienne i renesansowe płyty nagrobne – świadczą o wysokim kunszcie dawnych budowniczych. Otaczający ruiny kamienny mur skrywa też działający do dziś cmentarz, a wiekowy cis rosnący przy prezbiterium dopełnia klimatu tego miejsca, podkreślając jego historyczną i symboliczną wagę.
Dwugłos świątyń – katolicy i protestanci w jednej wsi
Nieliczne dolnośląskie wsie mogą pochwalić się równie złożoną historią kościołów, co Nasławice. Do połowy XX wieku funkcjonowały tu dwa kościoły: młodszy, katolicki z XVIII wieku, oraz dużo starszy, początkowo katolicki, później protestancki. Losy starszej świątyni wiodły od katolicyzmu przez protestantyzm, by po wojnie trzydziestoletniej ponownie wrócić w ręce katolików – wszystko to w następstwie skomplikowanych rozstrzygnięć traktatowych. Ta nieustanna zmienność stanowiła wyzwanie dla lokalnej społeczności, która musiała dostosowywać się do nowych realiów religijnych.
Zmiany granic, zmiany wiary – wpływy polityczne na religijność mieszkańców
Polityczne decyzje wielokrotnie wpływały na funkcjonowanie kościoła w Nasławicach. Po śmierci księcia Jerzego Wilhelma miejscowość została włączona do Korony Czeskiej, co przyniosło kolejne zmiany właścicieli świątyni. Ugoda w Altranstädt z 1707 roku chwilowo przywróciła protestantom możliwość odprawiania nabożeństw, lecz po śmierci ich ostatniego pastora drzwi kościoła zostały ponownie zamknięte dla tej wspólnoty. Tak częste przejścia świątyni z rąk do rąk miały istotny wpływ na codzienne życie mieszkańców i ich tożsamość religijną.
Pruska rewolucja wyznaniowa i nowe inwestycje sakralne
Wraz z przejęciem Śląska przez Prusy za panowania Fryderyka II, sytuacja religijna w Nasławicach ponownie uległa zmianie. Kościół średniowieczny powrócił do wspólnoty ewangelickiej, co zmusiło katolików do opuszczenia dotychczasowej świątyni. To wydarzenie zapoczątkowało budowę nowej kaplicy, którą z czasem rozwinęły siostry klaryski. Z tej rozbudowy narodził się współczesny kościół św. Józefa – Oblubieńca NMP, który do dziś służy lokalnej społeczności katolickiej.
Od zniszczeń wojennych do współczesnej ochrony
Najtragiczniejszym momentem dla kościoła były działania wojenne w 1945 roku, kiedy to budowla została poważnie zniszczona, a wnętrze spłonęło. W kolejnych latach zabezpieczono pozostałości, a w latach 60. rozebrano wieżę, która groziła zawaleniem. Pomimo tego, ruiny wciąż stanowią ważny element krajobrazu Nasławic oraz przyciągają turystów i pasjonatów historii, którzy cenią sobie ich niepowtarzalną atmosferę.
Artystyczne dziedzictwo – losy dawnych zabytków wyposażenia
Pierwotne wyposażenie kościoła nie przetrwało w całości do dziś. Średniowieczne freski z prezbiterium zaginęły, jednak niektóre gotyckie rzeźby – w tym figura Marii i grupa z tzw. belki tęczowej – zostały przeniesione do innych świątyń i muzeów. Obecnie trwają prace nad zabezpieczeniem i ewentualną renowacją tych zabytków, choć ich powrót do Nasławic pozostaje kwestią przyszłości.
Współczesny obraz miejsca o złożonej przeszłości
Nasławickie ruiny to nie tylko relikt architektoniczny, ale również materialny ślad długiej i pełnej napięć historii Dolnego Śląska. Połączenie zmieniającej się przynależności państwowej, licznych sporów religijnych i przesunięć granic sprawiło, że miejscowa architektura i układ społeczny wsi ewoluowały wraz z kolejnymi epokami. Dziedzictwo to pozostaje przedmiotem troski lokalnej społeczności oraz specjalistów od zabytków, którzy dbają o to, by historia Nasławic była wciąż żywa i dostępna kolejnym pokoleniom.
Źródło: Starostwo Powiatowe we Wrocławiu
